سپتوپلاستی (SEP-toe-plas-tee) نوعی عمل بینی است که در آن دیواره استخوان و غضروف را (که فضای بین دو سوراخ بینی را تقسیم میکند) صاف خواهند کرد. آن دیوار «سپتوم» نام گرفته و هنگامی که سپتوم کج شده باشد، به عنوان «سپتوم منحرف» نامگذاری میشود. انحراف تیغه بینی میتواند تنفس از بینی را برای افراد سخت کند. به همین دلیل شخص درگیر با این وضعیت مشتاق است بداند عمل سپتوپلاستی چیست؟
برای آشنایی با این روش جراحی بینی در نظر داشته باشید که در طی سپتوپلاستی، سپتوم به وسط بینی برمیگردد. برای انجام این کار، جراح ممکن است نیاز به برش و برداشتن قسمتهایی از سپتوم داشته باشد. سپس، این قسمتها در یک موقعیت اصلاح شده به داخل بینی بازگردانده میشوند. پس از سپتوپلاستی، متوجه خواهید شد که نفس کشیدن چقدر راحتتر است.
منظور از سپتوپلاستی چیست؟
با توجه به نکاتی که در مقدمه هم ذکر شده، در نظر داشته باشید که سپتوپلاستی یک جراحی داخل بینی است که برای صاف کردن سپتوم منحرف انجام میشود. سپتوم یک ساختار غضروفی و استخوانی است که داخل بینی را به دو حفره جدا میکند و در بزرگسالان حدود 7 سانتیمتر (2.5 تا 3 اینچ) طول دارد. سپتوم انحرافی به تیغهای گفته میشود که به جای صاف شدن، کج یا خمیده است و میتواند یک یا هر دو سوراخ بینی را مسدود کند. با این تفاسیر، در جریان هوا اختلال ایجاد میکند. این جراحی یک عمل جزئی و کم خطر است و ریکاوری آن معمولا چند روز طول میکشد و به طور متوسط به یک هفته استراحت نیاز دارد. اما همانند هر جراحی دیگری، سپتوپلاستی خطراتی از جمله خونریزی، عفونت و بیحسی را به همراه دارد.
چه کسی به سپتوپلاستی نیاز دارد؟
اگر میخواهید بدانید کاندیدای مناسبی برای این جراحی هستید یا خیر، در نظر داشته باشید افرادی که انحراف سپتوم دارند و انسداد بینی دارند، ممکن است نیاز به سپتوپلاستی هم داشته باشند. همچنین، ممکن است پزشکان متخصص سپتوپلاستی را در موارد زیر هم توصیه کنند:
- برداشت پولیپ بینی
- درمان سینوزیت مزمن
- متوقف کردن خونریزیهای مکرر (مزمن) بینی (البته کمتر رایج است)
- رسیدگی به شرایطی که راه هوایی بینی را مسدود میکند.
وقتی قصد دارید بدانید که عمل سپتوپلاستی چیست؟ به یاد بسپارید که اگرچه سپتوپلاستی اغلب به عنوان یک روش مستقل انجام میشود، اما ممکن است پزشک سپتوپلاستی و کاهش شاخکهای بینی (turbinate reduction) را هم توصیه کند. در زمان جراحی شاخکها، جراح ساختارهای کوچک و استخوانی داخل بینی را کاهش میدهد. سپتوپلاستی بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان انجام میشود. اگرچه به طور کلی این عمل در کودکان خردسال را انجام نمیشود، اما موارد خاصی وجود دارد که جراح ممکن است به شما توصیه کند که عمل را برای فرزندتان در نظر بگیرید.
مراحل عمل سپتوپلاستی
روش سپتوپلاستی شامل مراحل زیر است:
مرحله 1: بیهوشی
داروها برای راحتی شما در طول عمل جراحی تجویز میشوند. انتخاب آنها شامل آرامبخش داخل وریدی و بیهوشی عمومی است. پزشک بهترین دارو را برای شما در نظر خواهد داشت.
مرحله 2: برش
اگر سپتوپلاستی به صورت مجزا انجام شود، برشها اغلب در داخل حفره بینی هستند. برای سپتوپلاستیهای دشوار یا برخی از آنهایی که با رینوپلاستی انجام میشوند، ممکن است یک برش کوچک در سراسر کلوملا (نوار باریکی از بافت که سوراخهای بینی را جدا میکند)، ایجاد شود.
مرحله 3: جداسازی پوشش مخاطی
پوشش مخاطی بینی (غشایی که سطح سپتوم را میپوشاند)، را از یک طرف سپتوم بلند میکنند. این یک مرحله حیاتی است که با دقت انجام میشود، زیرا پوشش شکننده است و ممکن است منجر به پارگی یا سوراخ در پوشش شود. حتی این احتمال هم وجود دارد که مخاط از سپتوم دور شود. به طور مشابه، پوشش مخاطی در طرف مقابل از سپتوم هم برداشته میشود.
مرحله 4: اصلاح انحراف سپتوم
سپتوم منحرف شده (استخوان و/یا غضروف) برداشته میشود و شکل خاص خود را پیدا میکند.
مرحله 5: بستن برش
برای اینکه بدانید مراحل پایانی عمل سپتوپلاستی چیست؟ به یاد بسپارید هنگامی که سپتوم در موقعیت مورد نظر قرار گرفت و صاف شد، پوشش مخاطی بینی در اطراف آن قرار میگیرد و دوباره به هم بخیه میشود.
مرحله 6: آتل بندی
سپتوم تازه ساخته شده با آتلبندی تثبیت میشود که البته مدت کوتاهی پس از جراحی برداشته خواهد شد. بخیههای داخلی که در حین جراحی استفاده میشوند به مرور زمان خود به خود حل میشوند.
توصیههای قبل و بعد از عمل
قبل از عمل باید با دکتری ملاقات کنید که تجربه کافی برای انجام این عمل را دارد. در این ملاقات تاریخچه پزشکی خود را مرور خواهید کرد تا به پزشک کمک کنید بهترین نوع بیهوشی را انتخاب کند. همچنین باید مطمئن شوید که در مورد داروهایی که مصرف میکنید (حتی مکملهای بدون نسخه) به پزشک خود اطلاع دادهاید. در ضمن، اگر آلرژی دارید یا سابقه مشکلات خونریزی داشتهاید هم باید به پزشک خود اطلاع دهید.
ممکن است لازم باشد 2 هفته قبل از جراحی، مصرف داروهایی که لخته شدن خون شما را سخت میکند، متوقف کنید. آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین)، ناپروکسن (Aleve، Naprosyn) و برخی مکملهای گیاهی در این دسته جای دارند. احتمالا از شما خواسته میشود که بعد از نیمه شب (شب قبل از عمل)، خوردن و نوشیدن را متوقف کنید.
همچنین بعد از عمل عبارتاند از:
- به احتمال زیاد در همان روز جراحی به خانه خواهید رفت پس توصیههای پزشک را به دقت گوش کنید.
- پس از جراحی، هر دو طرف بینی شما با مواد پنبهای پر میشود. این کار به جلوگیری از خونریزی در بینی فرد کمک میکند. پس به هیچ وجه آنها را خارج نکنید.
- در بیشتر مواقع، این آتلبندی 24 تا 36 ساعت پس از جراحی برداشته میشود. اما برداشتن آتل باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود.
- برای اینکه بدانید شرایط شما پس از عمل سپتوپلاستی چیست؟ به یاد داشته باشید که ممکن است تا چند روز بعد از جراحی تورم داشته باشید. برای رفع این تورم دست به کارهای نامعقول نزنید.
- شما احتمالا 24 تا 48 ساعت پس از جراحی مقدار کمی خونریزی خواهید داشت. اگر مقدار این خونریزی زیاد و غیرطبیعی بود به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض عمل سپتوپلاستی
عوارض عمومی هر عمل سپتوپلاستی شامل خونریزی، عفونت محل جراحی (زخم)، واکنش آلرژیک به تجهیزات، مواد یا دارو، ترومبوآمبولی وریدی (VTE) و عفونت قفسه سینه است. این عوارض در بسیاری از عملهای جراحی دیده میشوند و ممکن است نیاز به درمان داشته باشند.
همچنین عوارض احتمالی سپتوپلاستی هم شامل موارد زیر است:
- چسبندگی در جایی که بافت اسکار در عمق بینی شما شکل میگیرد و میتواند جریان هوا را مسدود کند.
- ایجاد لختههای خون (هماتوم) یا آبسه بین لایههای سپتوم شما
- ایجاد یک سوراخ در سپتوم
- آسیب به اعصاب موجود در پوست و لثه روی دندانهای جلویی
- تغییر شکل بینی
- کاهش حس بویایی
- سندرم شوک سمی که همان عفونت جریان خون شما است
- عود کردن انحراف بینی
نکته: برخی از این عوارض ممکن است جدی باشند و حتی به مرگ منجر شوند.
هزینه عمل سپتوپلاستی چقدر است؟
قیمت عمل سپتوپلاستی به وضعیت شخص بستگی دارد. در صورتی که شخص دچار انحراف شدید بینی باشد، هزینه عمل ممکن است افزایش پیدا کند. این مسئله به دلیل نیاز به تغییرات بیشتر در ساختار بینی و هزینههای بیشتر درمانی اینطور پیش میرود. ضمنا، تجربه پزشک نیز در تعیین هزینه تأثیرگذار است. پزشکان با تجربه و معروف معمولا هزینه بیشتری دریافت میکنند. در این روند باید هزینههای دیگری مانند هزینه بیمارستان، آزمایشات قبل و بعد از عمل و مراقبتهای پس از عمل نیز مورد توجه باشند زیرا بر هزینه کل تأثیرگذار هستند.
سپتوپلاستی به طور میانگین بین ۲۵ تا ۳۵ میلیون تومان ( سال ۱۴۰۳) هزینه دارد.